Σε έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής, αυτόν της Αρχαίας Πραισού, ο οποίος θα πρέπει κάποια στιγμή να αναδειχθεί στο σύνολο του, βρέθηκαν οι μαθητές του Γυμνασίου Κουτσουρά στα πλαίσια της προσπάθειας που καταβάλουν οι εκπαιδευτικοί τους να τους γνωρίσουν τον τόπο τους με βιωματικό τρόπο.
Σύμφωνα με την κα Αγνή Σλημιστινού ,Αρχαιολόγο η σημαντική αρχαία πόλη της Πραισού ήταν ο τόπος κατοικίας των Ετοκρητών (των αληθινών Κρητικών). Αυτοί οι άνθρωποι αποσύρθηκαν σ’ αυτούς τους τρεις λόφους και συνέχισαν το δικό τους μινωικό πολιτισμό μετά την εισβολή των Δωριέων.
Ερείπια μιας παλαιότερης και μίας νεότερης πόλης ανακαλύφθηκαν καθώς και σημαντικές πλάκες σε μινωική γλώσσα γραμμένη με ελληνικούς χαρακτήρες που μπορούν να βοηθήσουν στην αποκρυπτογράφηση της μινωικής γλώσσας. Η περιοχή ήταν ακατοίκητη όλη την περίοδο από τους Νεολιθικούς έως τους Ελληνιστικούς Χρόνους. Η Πραισός κυριαρχούσε στην ανατολική πλευρά της Κρήτης και είχε δύο λιμάνια, ένα στη βόρεια ακτή (Ετιά – στο χώρο της Σητείας) και ένα άλλο, τις Στήλες στη νότια ακτή.
Οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει ναούς, σπίτια και τάφους αλλά λίγα απ’ αυτά μπορείτε να δείτε στον αρχαιολογικό χώρο. Από την ακρόπολη, όπου παραμένουν ακόμα κάποια ερείπια, φαίνεται καθαρά το παλιό λιμάνι της Πραισού. Η Πραισός ήταν σε συνεχή διαμάχη με τις ισχυρές πόλεις της Ιτάνου και της Ιεράπυτνας για τον έλεγχο του Ναού του Δικταίου Δία στο Παλαίκαστρο. Παρ’ όλο που σε κάποιο χρονικό σημείο οι κάτοικοί της μοιράζονταν ακόμα και τα πολιτικά τους δικαιώματα μ’ αυτούς της Ιεράπυτνας, η Πραισός καταστράφηκε από την Ιεράπυτνα γύρω στο 155 π.Χ. και δεν ξαναχτίστηκε ποτέ. Οι κάτοικοι της Πραισού έφυγαν για την Ετιά, το λιμάνι τους στη βόρεια ακτή, και ίδρυσαν εκεί τη Νέα Πραισό.