Ελληνικάκη Μαρία
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Μια ημέρα αφιερωμένη στην Ψυχική Υγεία εξ ορισμού θα έπρεπε να είναι αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση γύρω από τους παράγοντες που συντελούν στη φροντίδα του ψυχικού μας εαυτού.
Για τον σωματικό εαυτό σήμερα, εν έτει 2020 μάλλον γνωρίζουμε πολλά. Για τον ψυχισμό μας όμως φαίνεται ότι υπάρχουν ακόμη κενά, εφόσον η διαχείριση της ψυχικής ασθένειας στη χώρα μας σε κοινωνικό, πολιτικό και κρατικό επίπεδο “μπάζει νερά” και απαιτείται πολύ δουλειά ακόμη και για να μπει το νερό (που ξεχυλίζει) στο αυλάκι. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κρούει των κώδωνα ότι τα επόμενα χρόνια η ψυχική υγεία των ανθρώπων θα είναι ακόμη πιο σοβαρά τραυματισμένη, χωρίς ωστόσο να προτείνει ή να υποχρεώνει σε μέτρα που θα λύσουν το πρόβλημα.
Για να μπορέσει να υποστηριχθεί ο ψυχικά ασθενής και η οικογένειά του χρειάζεται να υπάρχουν κατάλληλες κρατικές πρωτίστως δομές, επαρκώς στελεχωμένες, στις οποίες να μπορεί να απευθύνεται ο πολίτης για αξιολόγηση, υποστήριξη, συμβουλευτική, εργασιακή αποκατάσταση. Δομές τέτοιες που θα έχουν τη δυνατότητα να συνεργάζονται με τις κοινωνικές ομάδες, το σχολείο, τις υπόλοιπες κρατικές υπηρεσίες και τους οργανισμούς. Δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ο ασθενής σα μονάδα που θα πρέπει μόνος του να βγάλει άκρη με τα προβλήματα του. Ξεχνάμε ότι είναι ασθενής;
Βεβαίως για να μπορέσει να απευθυνθεί ένας πολίτης σε δομές ψυχικής υγείας, εκτός του ότι θα πρέπει να υπάρχουν και να κάνουν σωστά τη δουλειά τους, θα πρέπει να αναγνωρίζει την ανάγκη του να απευθυνθεί. Και εδώ αναφερόμαστε στο άλλο κομμάτι της ψυχικής υγείας, αυτό της πρόληψης. Παρόλες τις αξιόλογες προσπάθειες του παρελθόντος για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση στους τομείς της χρήσης ουσιών, του κοινωνικού στιγματισμού, της κατάθλιψης, του εκφοβισμού κ.α., είναι ακόμη πολύ περισσότερα αυτά που χρειάζεται να γίνουν. Η φροντίδα της ατομικής και συλλογικής ψυχικής υγείας θα έπρεπε να περιλαμβάνεται στο σχολικό πρόγραμμα από νωρίς αν θέλουμε να προστατέψουμε τις επόμενες γενιές και να προλάβουμε τα δυσμενή προγνωστικά του ΠΟΥ. Πώς θα γνωρίζει ο έφηβος ή ο μελλοντικός ενήλικας να αναζητήσει βοήθεια αν τη χρειαστεί αν δεν μπορεί να διακρίνει τα σημάδια της ψυχικής του επιβάρυνσης; Ακόμη περισσότερο ποιος θα τον διδάξει τις πρακτικές εκείνες που συντελούν στην ψυχική του υγεία μέσα σε μια κοινωνική συνθήκη που οι σταθερές της οικογένειας αποδομούνται διαρκώς;
Μέσα στη σημερινή πραγματικότητα η ατομική ευθύνη της φροντίδας της ψυχικής υγείας είναι μονόδρομος(ή αδιέξοδο). Επιβάλλεται όμως – και δεν ξέρω αν υπάρχουν άλλα περιθώρια – να κατανοήσουμε ότι η ψυχική υγεία των πολιτών μιας χώρας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνική πρόοδο της και την ευημερία της. Ας ελπίσουμε ότι με αφορμή την κοινωνική και υγειονομική κρίση που περνούν τα κράτη θα ληφθούν πιο δυναμικές αποφάσεις που θα αλλάξουν τη διαχείριση της ψυχικής υγείας και ουσιαστικά θα μετρήσουν τον άνθρωπο πιο ανθρώπινα.